Lưu Bang sinh ra trong một gia đình nông dân, phóng khoáng rộng lượng, ngày thường không câu nệ việc nhỏ. Khi còn nhỏ, ông không thích làm ruộng nên thường bị cha khiển trách, nhưng ông vẫn chọn đi con đường riêng của mình.
Vào thời trung niên, thuận theo cuộc khởi nghĩa của nông dân vào cuối nhà Tần, ông đã dấy binh chống lại Tần. Điều đáng khen nhất là ông ấy rất giỏi dùng người, biết chịu trách nhiệm, và khiêm tốn.
Sách sử chép rằng, sau khi Lưu Bang tấn công thành Hàm Dương, khi nhìn cung điện nguy nga tráng lệ, ông đã ngẩn ngơ muốn dừng chân thưởng ngoạn.
Thuộc hạ của Lưu Bang là Phàn Khoái, Trương Lương và những người khác đã khôn ngoan mà khuyên Lưu Bang rằng: "Thứ xa hoa hiếm có, thường khiến con người lầm lỡ si dại". Lưu Bang nghe vậy, liền kiên quyết từ bỏ "thứ xa hoa" đó, một chút cũng không động đến, lập tức rút quân khỏi thành, tiếp tục đi chiến đấu vì lý tưởng của bản thân. Sau này, Lưu Bang thực sự đã vô địch thiên hạ.
Khi lạc đường mà biết quay đầu, không vì cái nhỏ mà đánh mất cái lớn, không từ bỏ lý tưởng, không tham cái lợi trước mắt mà tập trung vào mục tiêu lâu dài, đây chính là lý do thực sự giúp Lưu Bang đoạt được thiên hạ.
"Thứ xa hoa hiếm có, thường khiến con người lầm lỡ si dại", câu này xuất phát từ chương thứ mười hai của Đạo Đức Kinh.
Khi xưa, các bậc hiền nhân rất chú trọng tu thân, tâm trong sạch, ít ham muốn, sống thanh đạm, không ham hưởng thụ nhục dục. Từ bỏ sự hưởng thụ ham muốn vật chất và theo đuổi sự hưởng thụ tinh thần là mục tiêu lý tưởng cao cả nhất.
Ở đời, nhiều người dễ bị "thứ xa hoa" làm hao tâm tổn trí, hao tài tốn của, thân bại danh liệt. Tôi có một người bạn kinh doanh thương mại điện tử. Trong những năm đầu, anh ấy kiếm được rất nhiều tiền, vì vậy anh ấy đã tiêu tiền một cách rất bừa bãi, phóng túng, sống một cuộc sống xa hoa và không quan tâm đến gia đình. Sau này, do quản lý kém, không biết cách thích ứng với sự thay đổi của thị trường, nên anh ấy không còn kiếm được tiền nữa, từ đó thân tàn ma dại, gia đình ly tán.
Dương, một người bạn cũ của tôi cũng vậy. Cậu ấy sinh ra trong hoàn cảnh gia đình nghèo khó, nên Dương đã tự lập rất sớm và mở ra một trường mẫu giáo. Những năm đầu làm ăn cũng rất được, nhưng lâu dần, do sự cám dỗ của những thứ xa hoa nên cậu ấy đã đánh mất đi chí tiến thủ, rơi vào trạng thái sống qua ngày nào hay ngày đó. Do quá thỏa mãn hiện trạng hưởng lạc nên Dương không còn quan tâm đến bất cứ vấn đề nào nữa.
Phòng quản lý cấp trên yêu cầu cải cách, Dương cũng không làm; phòng quản lý cấp trên yêu cầu làm giấy phép kinh doanh nhà trẻ, giấy phép vệ sinh, phòng cháy chữa cháy, Dương cũng không chịu. Kết quả là cậu đã bị sở giáo dục cưỡng chế hủy bỏ tư cách điều hành một trường mẫu giáo, vô cùng đau xót nhưng hối hận cũng đã muộn.
Con người ta khi sống trên đời, bản tính chính là ham muốn hưởng thụ vật chất, khó mà thỏa mãn được hết dục vọng, căn bản là không có hồi kết. Khi có căn nhà nhỏ, họ sẽ tìm cách xây một căn nhà to, nếu cứ để bản thân bị ràng buộc với vật chất và tiền bạc thì khác nào một tù nhân đâu? Nếu sống mà từ bỏ lý tưởng, tinh thần không khỏe mạnh thì chẳng phải chính là một cái xác không hồn hay sao?
Tóm lại, chỉ với một câu trong Đạo Đức Kinh "thứ xa hoa hiếm có, thường khiến con người lầm lỡ si dại" đã giúp Lưu Bang đoạt được cả thiên hạ, còn người làm nghịch lại với câu trên thì thất bại không chốn dung thân. Vì thế, tôi tin tưởng rằng, nếu bạn cũng kiên trì giữ cho mình một tâm thái "trong sạch" như thế thì nhất định cũng sẽ có thể đánh hạ được cho mình một phiến giang sơn như Hán Cao Tổ Lưu Bang.
Trần Anh - Theo Trí Thức Trẻ
